Đêm biển hồ

46 đánh giá - 5.0/5 điểm


Tác giả : Thu Bồn

Tập thơ : Oran 76 ngọn (1979)

phía Uđôn một vầng trăng lửa đã nhô lên

giữa khoang thuyền chúng tôi chúng tôi đều khóc

bên Lưu Đăng Trung, người chỉ huy trinh sát

anh đã đưa sáu ngàn dân về lại biển Hồ

con thuyền tròng trành sau mỗi lần sóng giạt

đàn cá bay lên trăng vỡ rào rào

ba cô gái Camphuchia ngồi tựa vào nhau

như khóm tượng của ba người mẹ

biển hãy thức cùng ta, biển nhé!

mùa mưa sắp đến rồi l òng biển sẽ dâng lên

biển sẽ đến những vùng đất goá

nói với khô cằn lời bà mẹ mất con

lời của biển chim bồ nông đo bằng cánh

ta đo bằng lòng mẹ của ta

biển ghi mãi những khuôn mặt này lên mặt biển

đêm xóm chài còn thức những ai ?

đây là lúc con người tự sự

đừng bắt bẻ tôi vài câu nói sai vần

vài lời nói bâng quơ lạc điệu

chính là khi lòng tôi lắng dịu

những tôm tép đặc ngầu trên mặt biển đã mất đi

con cá linh cắt mặt biển màu chì

nước triều dâng đưa bạn nhích thêm về phía

những vì tính tú

chim bồ nông không còn cắm đôi giò lam lũ

xuống những bãi lầy

lông óng mượt chờ cơn mưa tắm gội

chúng kết bầy làm thức giấc trời xanh

đó là lúc biển Hồ cất cánh

đem lòng mình thuần khiết đất đai

Lưu Đăng Trung ơi! những người đi

hôm ấy còn ai?

bạn hãy kể cho biển trời nghe với

vầng trăng đã soi lên biên giới

gió se se mát rượi

thổi qua mặt những cánh đồng

thổi qua mặt dòng sông

thổi qua mặt biển

thổi đến mặt người

những khuôn mặt đầy mồ hôi và bụi

những khuôn mặt thường nhoà vào bóng tối

gọi bình minh lên bằng những kíp nụ xoè1

những khuôn mặt ấy bây giờ đi đâu?

ánh sáng đã kết thành sông trên vũ trụ

những tin yêu đã thốt lời nhắn nhủ

bạn nói ngàn lần trước cỏ nghĩa trang

những lời thơ dù có thiếp chữ vàng

đâu thấm thía bằng lời của máu

đâu sáng chói bằng lời quý báu

mà bạn kể tôi nghe dưới ánh trăng này

chúng tôi đi năm này

tìm đến kiệt rừng sâu khe đá

sào huyệt quân thù tan rã

nhưng cơn mưa còn nấp mặt ở trên kia

chúng tôi liếm những giọt sương khuya

trên mặt những loài cây cỏ

chúng tôi nhai từng ngọn gió

vô hình mang hơi hám dòng sông

chúng tôi dốc bình toong

uống khô khốc giấc mơ người lính

1. Kíp nổ

ở Ốtđamiênchây

ở Oran

bảy mươi sáu ngọn núi nơi nào cũng khát

Ờ... có một lần được nghe em hát

một lần cuối cùng thôi

đưa anh đến quê nhà

nơi trước cửa dòng sông đi qua

trong đến thế, mát lành đến thế ?

hỡi con sông rì rầm trẻ trung như thế hệ

nói điều gì cơn khát nhận ra ngay!

con sông thì ở xa

mẹ ở thì xa

đồng đội làm con sông, làm mẹ

làm con sông thì quá trẻ

làm mẹ thì chẳng biết ru

cơn khát vốn ít lời

lại hay hờn dỗi

và mặc cảm tôi là người có tội

đứng trước cơn khát này

tôi khóc anh ơi!

hai mắt tôi đào lên tận chân trời

tìm hướng ngôi sao về miền sông nước

trăm họng súng quân thù chúng tôi đã vượt

nhưng cơn khát này chỉ có dòng sông!

ờ... em có hát cho tôi nghe một lần

ở Xixôphôn

Xiêmriệp

quần áo chúng tôi rách trụi trần da thịt

chúng tôi nấp vào những lùm cây

nghe tiếng hát của em

những lùm cây rối rít vẫy người quen

tiếng hát đi qua lùm cây còn run rẩy

em biết không những màu lá ấy

tôi mang theo trọn đời trong quân phục của tôi...

Trung lặng im, mím chặt làn môi

hai chân mày nhíu lại

anh bứt tung áo vải

chiếc áo màu nâu đương mặc trong mình

anh ơi! Phiên ngã xuống

mới mười tám tuổi đầu

một quả mìn bay...

Phiên ơi! em còn muốn nói gì?

cứ nói anh hay?

em còn nhắn nhủ gì?

em còn mắc nợ ai?

Phiên lắc đầu

em chẳng mắc nợ ai

mười tám tuổi em có gì để trả

mười tám tuổi em cần gì mà vay?

đừng khóc nữa XôRiLa

ta vượt qua khỏi nơi này

tôi dắt XôRiLa và cõng Phiền xuống núi

theo lộ tiêu bằng máu của Phiên

những binh đoàn xông lên như cơn lũ

ở Ăm

ở Lếch

ở Oran...

lộ tiêu của người linh chúng tôi

trong cuộc chiến tranh

bằng giọt máu, tượng đài không dựng nổi

mùa thu đến ì ào cơn gió thổi

mang bè trầm 76 ngọn Oran

đó là bài hát gởi về Tổ quốc xa xăm

mẹ hãy nhận giùm con

có đôi chỗ con sai nhịp điệu

nhưng bài hát này không thể thiếu mẹ ơi!

XôRiLa! Sao lại nhìn tôi như vậy ?

Nhìn mắt em

Anh biết em thương anh nhiều đấy!

cảm ơn em

cảm ơn nghìn lần Tổ quốc của em

cảm ơn Angkor Vát, Angkor Thơm

cảm ơn những người tạc kỳ quan này

                       không cần địa chỉ

cũng như anh làm người chiến sĩ

như lúa mọc trên đồng

tôi còn yêu mẹ tôi ngàn lần

và yêu những dòng sông

Chảy mải miết giữa những vùng châu thổ

bây giờ, Phiên ơi! hãy ngủ ngon

                  cánh đồng đang chín rộ

những lời nào Phiên chưa nói với đất đai!

những người đi hôm ấy là ai ?

tôi đà gặp hay chưa hề gặp

những chiến sĩ điệp trùng

đã qua đầu trăm ngọn núi T'rường Sơn

bàn chân ấy chưa một lần

                  hơ bên bếp lửa nhà em!

chưa được khêu những cây gai

                  còn buốt trong da thịt

và lời thơ ngọt ngào tôi chưa kịp viết về anh...

anh ở nơi nào sau cuộc chiến tranh ?

làn khói thuốc như đám mây xứ sở

các anh mang theo rải dọc chiến hào

phảng phất tuổi hai mươi

soi mặt mình trên Mekong buổi sớm

thấp thỏm một tình yêu rộng lớn

chưa dám nói một lần: yêu em

chừ có ai về miền Đông

nghe tiếng hát của người con gái ấy

nhớ nghe giùm tiếng hát thuở mình yêu

ngọn lửa cứ bập bùng cháy mãi

hăng gô canh sôi sục dưới trời chiều

bát canh lính chan đầy mây ngũ sắc

cứ tràn trề sức vóc tuổi đang yêu!

hỡi người mẹ từng nhai miếng trầu trong cổ tích

hỡi những em từ trái thị bước ra

cuộc hồi sinh của người và của đất

của đá và lửa

của gỗ và sắt

hỡi người đội nước từ dòng lệ Mekong

những chiếc vò tròn và sâu thẳm

hỡi Oan người che giấu những vực sâu

                  bằng những chiều cao

hỡi Angkor cánh buồm nhân loại thuở hoang sơ

chiến thuyền đá nằm im trên ốc đảo

Tônglê Xắp! ta yêu người với những ngón tay xoè

những ngọn nước hết mình hăm hở

XôRiLa! mắt em sâu như những

                cánh rừng Tổ quốc của em

đất đai này như có lời nguyền

khi em ngồi bên tôi

ngoài kia bóng tối tan dần

bên biển Hồ ngôi sao lên xanh biếc...

(*) Bài thơ Đêm biển hồ của nhà thơ Thu Bồn , được trích dẫn nguyên văn từ các nguồn chính thống và đã kiểm chứng.