Tàu đến

Kìa xem!

Tàu Tiệp Khắc màu đen, Dân chủ Đức màu xanh, Ba Lan sắc trắng

Tưởng đến đây, mỗi con cá kình kia ngàn vạn tấn

Đã phải bơi qua những bể sắc màu riêng

Ru-ma-ni, Bun-ga-ri kề nhau như chị như em

Hắc hải gửi cho ta những con tàu đồng tuổi lứa

Tàu Mông Cổ thân yêu về đây ngủ ngon trên sóng Bạch Đằng

Nhớ thảo nguyên lấy sóng này làm bãi cỏ

Tàu Trung Quốc một bên, một bên là Liên Xô, Mông Cổ nằm ở giữa

Như trên bản đồ ta đã nằm quen

Trung Quốc! Anh đem tiếng hát Tân Cương của bạn trồng nho say lòng người thợ mỏ

Những người công nhân Hoa kiều Phúc Kiến, Quảng Đông chào đời mới vừa lên trong nước cũ

Và khi sàn tàu Liên Xô bừng điện vũ

Thì trong cuộc đời thường, ai dễ chịu nằm yên?

Mỗi hòn than đều muốn thành ngọn lửa

Mỗi vật nhìn như lạ lại như quen...

Chào các tàu! Chào anh em

(Chào cả những người xa lạ

Đây là chỗ bán buôn, nên ta dễ dãi tâm hồn)

Kìa, mang nỗi buồn Glê-dốt đi xa

Tàu Hy Lạp có nghe chăng tiếng thét trên các tầng than đòi song tù A-ten mở cửa?

Tàu Nhật Bổn mặt trời từ nay không mọc lên trên vải nữa rồi

Ki-si sụp đổ!

Và tàu Pháp há mồm

Nhưng cờ đỏ sao vàng hải quân chẹn cổ

Há mồm mà chẳng dám ăn ai!

Trăm con tàu đến từ trăm xứ sở

Đến đây bảo ta rằng: Ta đang làm chủ

Sóng trăm bãi lạ bờ xa theo tàu về vỗ xứ than này

Châu Á, châu Âu như đem đất mình dịch lại nơi đây

Nhớ ngày mới tiếp quản năm nao

Vắng ngắt các bến tàu

"Gia tài" bại trận Pháp để cho ta như thế đấy!

Than ế ẩm chửa ai mua, ứ đọng nằm chết dài trên các bến

Chỉ có đàn én gặp đàn hải âu

Con sò thăm con hến

Chỉ có trời xanh chen bọt trắng

Xác sứa, xác tôm phơi đầy sau mỗi ngấn thủy triều...

Lác đác đã có đuốc soi cua của đôi người xưa lên tầng mà nay quay ra bể

Thiếu một chút kiên tâm, trong ám ảnh đói nghèo!

Tay poóc-tích cứng đờ dáng sắt, vì đã lâu sắt không còn cử động

Dây cần trục đưa tay bắt bóng mình dưới sóng

Rừng than già trong đất uể oải ngủ giấc ngủ rừng uể oải

Hình như không muốn vội thành than!

Vạn tấn nghìn tấn những con tàu trùng dương không lại nữa

Ai mua chi than vắt nắm quả bàng

(Chà! Còn cả cái vòng vây chiến lược bằng súng bằng vàng của Mỹ)

Thuyền mành, chỉ có thuyền mành buồm nâu thân gỗ

Như cái cò lặn lội bờ sông, chở than đi bán trong các xóm các làng qua bữa

Cho người thổi cơm trong bếp cơm con!

Trăm chuyến thuyền đi vẫn không mòn được núi than dài ế ẩm

Bờ bể đìu hiu lại quá đìu hiu

Thuyền đi rồi! Ở đây chỉ còn sóng bạc mỉa mây trời

Và núi than dài mỉa nắng!

"Tiền rừng bể bạc thế kia ư? Tổ quốc ta giàu đẹp thế kia ư?"

Đã thấy ló bàn tay gián điệp, phòng nhì phá hoại

Đã thấy đùn mây đen ở chỗ biếc chân trời

Đã thấy mủ cương lên ở nơi hồng sắc máu

Đã thấy chất cường toan rót chỗ chúng ta cười

***

Con tàu đầu tiên là chính kẻ ta mong

Liên Xô, con tàu của Đảng!...

Anh mở đường đi cho bao kẻ đi cùng

Vòng vây chiến lược bằng súng bằng vàng chân tàu anh đã xé

Vịnh Hạ Long in những bóng cờ hồng

Lũ lượt những con tàu trở lại

Như người tình nhân xưa cũ trở về

"Anh thèm ăn chất than em ấm nóng"

Nhớ từ sóng Hạ Long xanh biếc

Nhớ mùi hương hoa đại nhớ đi...

Nhớ mùa phượng ve ca theo sắc nắng

Nhớ phố phường xứ biển khói than che!

Nhưng than - nhớ nhất là than than đứng, than nằm,

than ngủ, than đi, than duỗi, than co, từng núi dài,

vỉa dài, không ai ngăn sức nổi!

Than béo, than gầy - mỡ màng như mỡ đông – như thịt đúc

Như miếng giò ngon, như đĩa xôi ngon

Như mật ong đen - như phù sa đen - từng mảng, từng tầng xén cắt...

Ôi! những nhà máy phương xa đà quen mỉệng xứ than này

Dù ăn trăm xứ than khác lạ lùng hơn, than của đất này không bỏ được

Trời xám châu Âu hay trời mờ Nhật Bổn

Đã từng quen trên mái xưởng, khói Hòn Gai...

Nói chi! Nói chi! Sau mười năm! Những con tàu còn muốn

thấy cỏ hoa và con người của một miền anh dũng

Những con người rót máu để nuôi than!

Chất than sẽ lên vinh quang như vòng hoa lao động che đầu người lao động

Chất than thơm một mùi hương sực nức

Dẫu còn mồ hôi, nhưng không còn nước mắt - không còn mùi mồ hôi nước mắt lầm than!

***

Sung sướng nhất vẫn là chào các anh các chị

Tàu phe ta! Than của chính phe ta!

Tàu đồng chí ăn miếng than đồng chí!

Cay đắng biết bao năm, mới có lúc bây giờ!

Chất than đây như chất máu vùng nhiệt đới

Nhiều hồng huyết cầu - nhiều ánh nắng - nhiều máu lửa mười năm chiến đấu

Sẽ làm nhà máy Vôn-ga hay Đa-nuýp

Điện hồng lên như trái tim hồng!

Cỏ non chờ anh! Đất ấm chờ anh! Quả thanh mai và

cành hoa sim núi chờ anh, hỡi người thuỷ thủ!

Cởi giầy ra cho chân anh dẫm lấy cỏ xanh non

Có phải đất này từ lúc nhân dân ta làm chủ

Cái sống ngọt ngào trong từng sợi cỏ

Một cành hoa cũng muốn giục môi hôn!

Anh áp tai vào mặt đất

Không cần có lỗ tai của nhà triết học

Cũng có thể nghe cuộc đời đi, lịch sử đang đi!

Tiếng dân tộc tôi từ ngày áo nâu chân đất

Nay đang thúc những con tàu, lái những guồng xe

Hay anh chỉ làm người yêu, làm nhà thi sĩ

Nghe cái dậy thì của than

Cái hổn hển của rừng

Cái dạt dào của bể

Cửa kho tàng đang mở

Sự sống giàu đang căng...

Những cái ấy cũng làm nên lịch sử...

Trái đào nào sinh ra, không vì miệng của người ăn?

(*) Bài thơ Tàu đến của nhà thơ Chế Lan Viên , được trích dẫn nguyên văn từ các nguồn chính thống và đã kiểm chứng.