Bà mẹ Việt Bắc

Đêm nay trên sàn

Bập bùng ngọn lửa

Mé kể nguồn cơn

Chuyện nhà chuyện cửa:

“Con mé có ba

Trai hai gái một

Gái gả chồng xa

Trai còn đứa rốt.

Thằng hai ngày trước

Trốn vào chiến khu

Nó đi cứu nước

Làm lính Cụ Hồ.

Một hôm lính lệ

Theo thằng quan châu

Đến nhà hoạnh hoẹ:

- Con mày đi đâu?

Tôi sợ khiếp quá

Lạnh chân lạnh tay

Đứng trơ như đá

Hồn bay vía bay!

Ông Ké lắc đầu

Một hai không biết

Nó đỏ mũi trâu:

- Nói không, ông giết!

Nó giật mái tranh

Nó tìm lục khắp

Lấc láo nhìn quanh

Như thằng ăn cắp.

Nó tung bát đĩa

Nó đập héc vài

Nó gầm nó quát

Đá đít tạt tai.

Suốt ngày nó phá

Nó chẳng thấy gì

Nó trói thằng cả

Lôi ông Ké đi

Nó khảo nó tra

Bố con nhừ tử

Rồi tha ông già

Còn con nó giữ

Nó nộp cho Tây

Đày đâu không biết

Biền biệt lâu ngày

Nghe đồn nó chết...

Nó lành như đất

Tội nghiệp con tôi

Tây nó giết mất

Con ơi, con ơi!”

Phên nan gió lọt lạnh lùng

Ngọn lửa bập bùng, mé khóc rưng rưng

Nghẹn ngào chuyện cũ nửa chừng...

“Từ đó ở nhà

Gieo neo túng quá

Hai ông bà già

Vợ thằng con cả.

Rồi ông Ké mất

Nhà lại còn hai

Mẹ con quần quật

Kiếm ăn qua ngày.

Bữa đói bữa no

Chạy quanh chẳng đủ

Ngày đôi bát ngô

Lên rừng đào củ...

Tưởng rồi chết tất

Biết đâu có ngày

Trời còn có mắt

Cụ Hồ về ngay.

Cụ Hồ ra lệnh

Đuổi Nhật đuổi Tây

Cụ Hồ cho đánh

Lấy hết châu này.

Thằng châu con chó

Cúp đuôi chạy dài

Mả bố nhà nó

Nịnh Tây hết thời.

Ôi trời, sướng quá

Dân kéo về châu

Rầm rập hể hả

Mổ bò mổ trâu

Cờ treo đỏ chói

Trên nóc trên cây

Pí lè inh ỏi

Suốt đêm suốt ngày.

Cụ Hồ mở nước

Chia thóc cho dân

Tôi cũng lĩnh được

Tôi cũng có phần!

Rồi ba tháng sau

Thằng hai ngày trước

Chẳng biết ở đâu

Chạy về bất chợt.

Thoạt trông thấy nó

Tôi chẳng biết ai

Nó cao hơn bố

Tôi chỉ bằng vai.

Bộ nó rõ oai

Vai thì đeo súng

Ngực chéo hai quai

Áo thì thắt bụng.

Đầu nó đội mũ

Có cái sao vàng

Trước nó lam lũ

Bây giờ thấy sang!

Tôi ôm lấy nó

Tôi kể trước sau

Nỗi nhà mất bố

Nỗi anh chết tù...

Mắt nó đỏ nọc

Nó cầm tay tôi:

- Mé ơi đừng khóc

Nước độc lập rồi!

Tôi bảo con tôi:

- Mày đi tao nhớ

Tuổi đã lớn rồi

Liệu mà cưới vợ.

Nó chỉ cười khì:

- Vợ con gì gấp!

Con còn phải đi

Giữ gìn Độc lập!

Ở chơi ít bữa

Nó hát cả ngày

Dọn nhà sửa cửa

Xới vườn luôn tay.

Rồi nó xung phong

Vào Nam đánh giặc,

- Bao giờ giặc xong

Lại về Việt Bắc!

Tôi bảo: - Mày đi

Mày lo cho khoẻ

Đừng nghĩ lo gì

Ở nhà có mé...

Từ ấy đến nay

Ngày đêm tôi khấn

Tôi mong có ngày

Nó về, thắng trận...”

(*) Bài thơ Bà mẹ Việt Bắc của nhà thơ Tố Hữu , được trích dẫn nguyên văn từ các nguồn chính thống và đã kiểm chứng.